Wolfgang Amadeus Mozart – GROTE MIS in c KV 427
Gabriel Fauré – REQUIEM

Zondagmiddag 12 november 2023 in Het Concertgebouw, Grote Zaal, aanvang 15.00 uur

Wolfgang Amadeus Mozart heeft zo’n 70 religieuze werken geschreven, de meeste toen hij in Salzburg woonde. Mozarts werkgever daar, bisschop Colloredo, hield niet van langdurige missen en zeker niet als hij ze zelf moest leiden. Daarom mochten de missen die Mozart voor hem schreef niet langer dan drie kwartier duren. Nadat Mozart door Colloredo de laan was uitgestuurd (naar verluidt wegens aanhoudend te laat komen) vestigde Mozart zich in Wenen, waar hij de kost ging verdienen met het schrijven van opera’s en wat lichter werk, zoals serenades, sonates en pianoconcerten.

Toch begon hij in de zomer van 1782 met de compositie van een mis; er wordt verondersteld dat het werk was bedoeld als huwelijksgift. Mozart was namelijk op 4 augustus getrouwd met Constanze en in een brief had hij al eerder verkondigd dat als hij Constanze als zijn vrouw naar Salzburg zou brengen, hij daar een nieuw gecomponeerde mis op zou voeren. Het plan was om op 26 oktober 1783 in de Sint-Peter in Salzburg een uitvoering te brengen, met Constanze als sopraansoliste. Er bestaat echter geen bewijs van dat dit zo is gebeurd. Als dat wel het geval is geweest dan zal Mozart er delen van eerder geschreven missen in geplakt moeten hebben; een mis moet immers altijd integraal worden uitgevoerd worden, en het werk was onvoltooid. Dat is het trouwens altijd gebleven; hedendaagse opvoeringen maken gebruik van bewerkingen.

Waarom Gabriel Fauré zijn Requiem heeft gecomponeerd weten we niet. Een mogelijke aanleiding kon de dood van zijn vader zijn, in 1885, of de dood van zijn moeder op oudejaarsavond 1887. Maar Fauré was al met het werk begonnen toen zijn moeder overleed. Fauré zei er later over: ‘Ik heb het nergens voor gecomponeerd… gewoon voor het plezier, als u me dat toelaat te zeggen!’

Het eerst geschreven deel is het Libera Me, dat al eerder als een losstaand werk door hem werd gecomponeerd in 1877. In 1878 componeerde hij de eerste versie van het Requiem, dat hij ‘Un Petit Requiem’ noemde. Die eerste versie telde vijf delen (Introitus et Kyrie, Sanctus, Pie Jesu, Agnus Dei en In Paradisum), maar bevatte nog niet het Libera Me. Deze versie werd op 16 januari 1888 in La Madeleine te Parijs uitgevoerd. Fauré dirigeerde zelf.

Tussen 1899 en 1900 werd het Requiem bewerkt voor compleet orkest. Het is niet duidelijk of dat door Fauré zelf is gedaan of door zijn leerling Jean Roger-Ducasse, die de redactie verzorgde van de koorpartijen. Beiden waren te gewetensvol en te precies om de slordigheden te verklaren in de orkestratie, die waarschijnlijk zijn gemaakt door muziekuitgever Hamelle. De fouten zijn pas in 1978 gecorrigeerd in de uitgave van Roger Fiske en Paul Inwood. Deze derde versie ging ter gelegenheid van de Wereldtentoonstelling op 12 juli 1900 in première in het Palais du Trocadéro in Parijs, waarbij Paul Taffanel dirigeerde. Nog in hetzelfde jaar werd het werk in deze versie in Brussel uitgevoerd, waarna vele andere Europese steden snel volgden. Nadia Boulanger, die vanaf de jaren twintig gold als Fauré’s opvolgster en erfgename, heeft het vele malen gedirigeerd. Op 8 november 1924 werd het Requiem op Fauré’s eigen staatsbegrafenis ten gehore gebracht in La Madeleine in Parijs.

Holland Symfonie Orkest

Channa Malkin – sopraan
Charlotte Janssen – sopraan
Felipe Gallegos – tenor
Joep van Geffen – bas
Orgel: Gerrie Meijers
Dirigent: Gerrit Maas

entree
Rang 1+ € 49,-
Rang 1 € 43,-
Rang 2 € 35,-
(inclusief consumpties)